Wat is goedkoper: gas of stroom?

In een tijd waarin energiekosten een steeds groter deel van ons huishoudbudget innemen, is de vraag of gas of stroom goedkoper is relevanter dan ooit. Met de voortdurende veranderingen in de energiemarkt en de groeiende focus op duurzaamheid, is het belangrijk om te begrijpen hoe de kosten van gas en elektriciteit zich tot elkaar verhouden en welke impact ze op ons dagelijks leven hebben.

Simpelweg is het antwoord dat stroom goedkoper is. De overheid heft zwaarder op gas dan op stroom, omdat gasverbruik slechter is voor het milieu dan stroomverbruik. Op deze manier worden mensen gestimuleerd om op alternatieve manier energie te gebruiken, bijvoorbeeld door met een elektrische inductiekookplaat te koken in plaats van op gas.

Kosten voor gas 

Op moment van schrijven (december 2023) zit er een dalende trend in de gasprijzen. De Nederlandse energiebedrijven rekenen op 1 december 2023 gemiddeld € 1,306 /m³ (bron: energievergelijk.nl) voor gas. Het prijsplafond voor energie verdwijnt echter in 2024, dus het is mogelijk dat de prijzen voor zowel gas als stroom aanzienlijk gaan veranderen vanaf januari.

Gasprijzen zijn uit verschillende onderdelen opgebouwd. De energiebelasting werd al genoemd door ons, maar ook btw, netbeheerkosten en toeslagen van je regio zijn kosten die meegenomen in de prijs, naast natuurlijk de marktprijs van gas zelf.

Kosten voor stroom

Ook wat betreft stroom is er een dalende trend te zien op moment van schrijven, maar ook hier geldt dat dit snel kan veranderen met het verdwijnen van het prijsplafond. Op 1 december 2023 betalen consumenten gemiddeld € 0,351 /kWh (bron: energievergelijk.nl). 

De stroomprijzen zijn ook uit verschillende onderdelen opgebouwd. Naast de kosten voor de stroom zelf betaal je ook voor leveringskosten, kosten voor netbeheer, energiebelastingen en de btw.

Verschillen tussen gas en stroom

Een belangrijk aspect om te overwegen is de verhouding van energie-inhoud tussen gas en stroom. Ruwweg staat 1 m³ gas, zonder efficiëntie mee te nemen, ongeveer gelijk aan 8 tot 9 kWh elektriciteit. Dit is echter een ruwe vergelijking die geldt bij verwarmen wanneer je een nieuwere HR-ketel hebt en verder geen rekening houdt met eventuele efficiëntie bij stroomverbruik. In deze situatie is gas goedkoper dan stroom. 

Wanneer je bijvoorbeeld kijkt naar een ander onderdeel, zoals koken, zie je dat een inductiekookplaat een stuk efficiënter warmte overbrengt op de pan dan koken met gas. Bij een inductiekookplaat gaat slechts 10 tot 20% van de energie verloren, terwijl dit bij koken met gas 40 tot 50% van de energie is.

Verschillen in verwarming

De efficiëntie van verwarming is een cruciale factor in het debat tussen gas en stroom. Traditionele gasverwarmingssystemen zijn vaak efficiënter in het overbrengen van warmte dan elektrische systemen. Door de ontwikkeling van elektrische verwarmingsopties, zoals warmtepompen, is dit echter omgedraaid.

De gemiddelde warmtepomp zorgt ervoor dat 1 m³ ongeveer gelijk staat aan 2 kWh in plaats van 8 tot 9 kWh. Dit komt door de energie-efficiëntie van de warmtepomp. In deze situatie is stroom dus een stuk goedkoper dan gas.

Elektrische radiatoren en andere duurzaamheidsopties

Moderne elektrische radiatoren en systemen zoals warmtepompen bieden duurzamere opties voor verwarming. Door hogere energie-efficiëntie en het zelf opwekken van energie met zonnepanelen of andere methodes wordt het ineens een stuk interessanter om volledig over te stappen naar elektriciteit. Vaak brengt dit wel een grote initiële investering met zich mee.

Huishoudens die beschikken over zonnepanelen en een warmtepomp of een andere elektrische verwarmingsmethode zien dat de energierekening enorm veel lager uitvalt dan huishoudens die nog verwarmen met gas of elektriciteit vanaf het stroomnet. Daarnaast zorgt de vergroening van het stroomnet er ook nog eens voor dat het verwarmen en gebruik maken van stroom een stuk beter is voor het milieu.

Ontwikkelingen rondom het uitfaseren van gas

De Nederlandse overheid heeft als doel om tegen 2050 een bijna volledige uitfasering van aardgas te realiseren. Dit is onderdeel van een bredere strategie om de CO2-uitstoot te verminderen en te voldoen aan de klimaatdoelstellingen van het Parijsakkoord. Het plan omvat verschillende stappen:

• Verduurzaming van woningen en gebouwen: De Nederlandse overheid streeft ernaar om uiterlijk in 2050 alle woningen en gebouwen van het aardgas af te halen. Dit houdt in dat nieuwe woningen al zonder gasaansluiting worden gebouwd en dat bestaande woningen worden aangepast met duurzame alternatieven, zoals warmtepompen of aansluiting op stadsverwarming.
• Energieakkoord voor Duurzame Groei: Onderdeel van deze strategie is het Energieakkoord voor Duurzame Groei, waarin afspraken zijn gemaakt over energiebesparing, schone technologie en klimaatbeleid.
• Regionale Energie Strategieën (RES): Lokale overheden spelen een belangrijke rol in dit proces. Elke regio in Nederland ontwikkelt een Regionale Energie Strategie, waarin staat hoe en wanneer zij van het gas af willen gaan. Deze strategieën zijn essentieel om de landelijke doelstellingen te halen.
• Subsidies en financiële ondersteuning: De overheid biedt subsidies en financiële ondersteuning om de overgang naar gasvrije alternatieven haalbaar en betaalbaar te maken voor huishoudens en bedrijven.

Vanwege de verduurzaming van het stroomnet en de uitfasering van gas is het ook slim om hier alvast over na te denken. Omdat de afhankelijkheid van gas de komende jaren afgebouwd gaat worden, wordt het steeds minder interessant om nog producten aan te schaffen die werken op gas. 

Reageren op de verduurzaming

Om je te helpen met de verduurzaming zijn hier een aantal tips voor specifieke situaties:

• Ik beschik over zonnepanelen of ga deze aanschaffen: Wanneer je beschikt over zonnepanelen is het sowieso rendabeler om zo veel mogelijk apparaten op elektriciteit te laten werken. Hierbij kan je qua verwarmen starten met elektrische radiatoren of een elektrische vloerverwarming. Daarnaast kan je ook een warmtepomp aanschaffen om je bestaande radiatoren over te schakelen naar elektriciteit. Het heeft dan ook nut om je huidige radiatoren te vervangen met efficiënte paneelradiatoren. Ten slotte kan je ook denken aan het aanschaffen van een inductiekookplaat.
• Ik heb geen zonnepanelen: Wanneer je niet beschikt over zonnepanelen, is zowel elektriciteit als gas interessant om mee te verwarmen. Elektrische radiatoren zijn een goede oplossing, maar wanneer je beschikt over een zuinige HR-ketel is het ook prima om te verwarmen met je huidige handdoekradiatoren, paneelradiatoren, verticale radiatoren of designradiatoren. Houd er dan alleen wel rekening mee dat de gasprijzen een stuk volatieler kunnen zijn dan de stroomprijzen. Het is dan kijkend naar de toekomst wellicht toch verstandiger om over te gaan stappen op een elektrisch verwarmingssysteem.
• Ik kan niet flink investeren, maar wil wel besparen op mijn energierekening: Wanneer de mogelijkheid er niet is om te verduurzamen door bijvoorbeeld een warmtepomp of zonnepanelen aan te schaffen, zijn er wel nog andere mogelijkheden om te besparen op de energierekening of te verduurzamen met een kleinere investering. Zo kan je met een elektrisch verwarmingselement een bestaande radiator ombouwen naar een elektrische radiator en kan een radiator ventilator ervoor zorgen dat de warmte efficiënter door een ruimte verspreid wordt.

 Kijkend naar de energiekosten en duurzaamheidsaspecten van gas en stroom, is het duidelijk geworden dat de keuze tussen deze twee energiebronnen niet alleen een kwestie is van kosten maar ook van milieu-impact en persoonlijke situatie. Hoewel op dit moment stroom over het algemeen goedkoper lijkt, vooral vanwege overheidsbeleid en belastingverschillen, is de situatie afhankelijk van meerdere factoren zoals efficiëntie, persoonlijk gebruik en toekomstige prijsschommelingen.

Met de overheid die streeft naar een gasvrije toekomst en de toenemende beschikbaarheid van duurzame alternatieven, zoals warmtepompen en zonnepanelen, is het belangrijk om niet alleen naar de huidige kosten te kijken maar ook naar de lange termijn. Investeringen in duurzamere energieoplossingen kunnen op de lange termijn voordeliger en milieuvriendelijker uitpakken.